Reflecties van Gebroken Levens door Daniel Libeskind.
In een flits van herkenning reed ik onlangs op mijn fiets langs een in de Weesperstraat ommuurd monument in Amsterdam.
Bij een verdere fotografische inspectie en voor mij een nieuwe ontdekking, drong het tot me door dat het complex uit 2021 precies 102.000 bakstenen ter herdenking aan Amsterdamse holocaust slachtoffers behelst.
Bij binnenkomst in het ‘openlucht’ monument komen bezoekers een labyrint van gangen tegen, gevormd door twee meter hoge bakstenen muren met de boodschap ‘Herdenking’. Elk van de vier muren is gemaakt van spiegelend roestvrij staal dat zweeft boven de muren van individueel gestapelde stenen. 102.000 stenen zijn elk gegraveerd met een naam, wat een tastbare kwantificering geeft van de vele slachtoffers, en er blijven 1000 lege stenen over als herinnering aan de onbekende slachtoffers.
Het 1.550 vierkante meter grote monument bestaat uit vier volumes die de letters van het Hebreeuwse woord לזכר vertegenwoordigen, wat “Ter nagedachtenis aan” betekent.
© Klinkhamerphoto
Architectuur uitgevoerd inderdaad door Studio Daniel Libeskind, NYC
Ik ontmoette Daniel Libeskind persoonlijk in 2007 tijdens een portret fotosessie in zijn studio in het hart van New York. Ter aanleiding van zijn concept gebouw voor het toen nog te bouwen ‘Freedom Towers’ daar op de plaats waar de WTC twin towers hadden gestaan vóór 9/11.
In dat interview zegt hij;
“Een gebouw is niet het staal, het steen of het glas.”
Een gebouw is wat het betekent voor mensen. Zo benadert hij elke opdracht. “Ik begin bij de betekenis van een gebouw of een memorial, bij het gebouw in wat ik de volheid van het leven noem”. Dat is de kern. Met bestaande procedures kom je er nooit. In alles wat het gewone ontstijgt, wat écht bijzonder is, zit een ongrijpbaar element; dat geldt voor architectuur, muziek, sport, voor zakendoen. Noem het spiritualiteit, noem het God – daar moet je zien te komen.
Het is bij mij een met dromen vergelijkbaar proces. Het heeft niets te maken met de wetten van de tekentafel. Ik kom bij alles wat ik maak ook terecht bij hoop. Hoop speelt bij al mijn gebouwen een rol; bouwen, bouwen is per definitie een hoopvolle onderneming.”
Zijn gebruik van kenmerkende strakke lijnen en breukvlakken met daarbij een moderne ‘arty’ sfeer zijn voor het Nederlands Holocaust Namen monument een indrukwekkend tastbaar resultaat.
Het holocaust monument van namen maakt in ieder geval op mij een diepe indruk over de miljoenen verbrijzelde levens van het Europa tussen 1938-1945.
Inderdaad voel ik ook hoop, zeker op een mooie zonnige herfstochtend met de gebroken reflecties van het zonlicht op de namen van de slachtoffers en de spiegelingen van de zacht blauwe lucht. Maar ook wanhoop wanneer ik me besef dat in oktober 2025 de gebeurtenissen van de holocaust en daarna ook op 7 oktober 2023 nog steeds een grote rol spelen in Israel en bij ons in Amsterdam.
Wanneer ik vervolgens bijna meditatief met mijn camera verder experimenteer en zoek om het monument beter te kunnen begrijpen voel ik ook een vorm van diep verdriet, wanneer ik de klassieke namen en ook de leeftijden, van vaak nog zeer jonge slachtoffers lees, jonge levens die langs de eindeloze muren in een donker doodlopend perspectief dood lopen. Bekijk hier mijn Foto serie Reflections of Broken Lives
Fotografie en tekst Michael Klinkhamer©.
Nikon 35mm camera met Zeiss 21mm Distagon lens.