Fotografie gaat in de basis over het vastleggen van dierbare momenten en herinneringen voor later.
Sinds ik terug ben in Nederland na tien jaar gewoond te hebben in Azië, stuitte ik onlangs op een paar verhuisdozen met fotografie negatieven in mijn storage box. Kortom mijn archief.
Schatkisten met herinneringen en vervlogen momenten. Vastgelegd op films. Bij het tegen het licht houden van een willekeurige Tri-X film sheet keek ik naar door mij compleet vergeten materiaal.
Heel langzaam kwamen die tijd en reis weer terug, ik denk dat dit tussen 1985-’86 was. Met wat vrienden was ik in Madrid beland en later ben ik toen alleen doorgereisd naar Marokko.
Tijdens deze reis als opkomende en zoekende jonge fotograaf schoot ik daar onbevangen het Madrileense straatbeeld.
De film was Tri-X en wat ik verder zag leek me interessant om beter te bekijken. De film korrel en manier van ontwikkelen geeft aan dat ik dat proces toen goed in de vingers had. Films die ik nu weer in 2022 ben gaan gebruiken en de manier van ontwikkelen door een extern fotolab is bij lange na niet zo goed. Daar ga ik op korte termijn weer aan werken om die chemie en manier van zelf mijn films ontwikkelen en het goed af te stemmen op mijn persoonlijke film ‘signature’.
‘Once upon a time in Madrid’
Madrid de koninklijke Spaanse stad boordevol geschiedenis een hele eigen Spaanse cultuur. Wat we terug zien op deze foto’s zijn straatventers, terrassen met koffie drinkende Madrilenen, veel oude mensen conservatief gekleed. Mannen met petten in wollen colberts en stropdassen. Het straat beeld ongeveer tien jaar na de dood van dictator Franco.
Het leven in Madrid zag er ook toen nog heel traditioneel uit bij de opening van het stierenvechten seizoen bij het legendarische ‘Plaza de Torros’. Heel bijzonder om de relatieve chaos te fotograferen bij de opening van het stierenvechten seizoen. Uiteindelijk heb ik toen natuurlijk ook een kaartje gekocht. Zinloos dierenmishandeling en stupide geweld maar dat is mijn bescheiden mening. In Spanje zijn de stierengevechten hun diepgewortelde cultuur en de toreadors ware volks helden.
We zien de Madrileense ‘socios’ die een kaartje bemachtigen voor de spectaculaire stieren gevechten in de monumentale ‘Plaza de Toros’ Van die stierengevechten met enthousiast publiek heb ik ook nog geweldige dia’s op Kodachrome.
Deze foto’s hier zijn voor mij ook als nieuw. Ooit gemaakt ongeveer 37-40 jaar geleden, met mijn Nikon FM op een rolletje Tri-X. Op de film rand markeringen staat Kodak TX geprint. De precieze datum en tijd is natuurlijk niet geregistreerd. Dat doet digitaal met de exif data tegenwoordig dan weer wel!
Met de huidige techniek kan ik ze goed zelf scannen, en verder binnen Lightroom opfrissen, alsof ik de foto’s gisteren gemaakt heb.
De meeste mensen op die foto’s, zijn er niet meer. De straten van Madrid zijn nu anders, het leven, de kleren de auto’s het ziet er allemaal totaal anders uit. Deze foto’s genomen jaren geleden hebben daardoor nu een ander verhaal mee gekregen.
Madrid rond 1985, een inkijkje naar een andere tijd. De ware kracht van de fotografie.
Bij de huidige digitale fotografie moeten we nog gaan beleven hoe zich dat ontwikkeld. Want werken de opslag drives van nu dan ook nog steeds op de computers van 2050?
Vooral het fysieke aspect van foto’s gemaakt op film is dat je die ergens in een ordner of foto map opslaat en gemakkelijk weer aan het licht kunt toevertrouwen. Beter nog, afgedrukte foto’s die je aan de muur kunt hangen en vastpakken.
De afgelopen 10-15 jaar heb ik vooral digitaal gefotografeerd. Meestal in opdracht voor tijdschriften die dat vanuit hun digitale workflow eiste en ik vanuit het gemak en snelheid en de constante innovatie daar graag in mee ging. Praktisch gesproken is een foto filmpje en ontwikkelen ook niet meer te verkrijgen in bijvoorbeeld Cambodja. Daar is alles digitaal en heel misschien kun je een verlopen rolletje kopen van afschuwelijke kwaliteit vinden. Een ‘no go’ voor mijn manier van publiceren en exposeren vanuit Azië.
Daarnaast is de digitale fotografie razendsnel de industrie norm geworden en fotografen die op film doorgingen moeten wel hele goede redenen hebben om de kosten en rompslomp van filmpjes, ontwikkelen en afdrukken in de donkere kamer te prevaleren.
De grootste redenen dat ik nu regelmatig wel terug val op het gebruik van film is omdat het hier in Europa makkelijker te verkrijgen is en de oude Nikon en andere film cameras toch een andere dimensie brengen in de beleving en resultaten bij het fotograferen.
En als allerbelangrijkste argument is dat de foto’s er kwalitatief anders uit zien. Minder perfect, meer korrel, organischer en vooral bij de legendarische Tri-X film krijg je een spel van bijzondere zilver licht en diepere zwarting.
In 2022 biedt ik een uitgebreide analoge fotografie workshop- cursus aan, waarbij je werkt met film en een analoge foto camera. Je kunt mij ook direct een berichtje sturen voor informatie hier.
Je moet het zien om het te begrijpen, aldus J.C. (Johan Cruijff)
Daar komt ook bij kijken dat er bij film niet meteen een eind resultaat is te zien. Voor non-commercieel werk is dat prima, want daarmee schep je een afstand tussen het moment van het nemen van de foto en het herbeleven.
Wanneer je het resultaat eindelijk op je film, afdruk of computerscherm ziet verschijnen. Objectiviteit en afstand laten je dan misschien beter kiezen tussen matig en goed beeld.
Bij het maken van foto’s op film geeft het materiaal, de film en de ontwikkelaar en afdruk een zeer eigen bepalend uniek beeld.
Uniek in de kleur of zwart wit toon schaal, met een eigenzinnige korrel en contrast.
Digitaal is wat dat betreft veel flexibeler en laat de fotograaf toe om in post processing en photoshop en lightroom eindeloos te werken aan die eigen stijl of bepalende ‘look and feel’. Vooral de films van Kodak Tri-X hebben nu een legendarische lading en onovertroffen structuur welke ook digitaal vrijwel niet te maken is.
Uiteindelijk gaat het in de fotografie altijd om het eindresultaat, en het gevoel dat een foto kan overbrengen.
Hoofdzaak is natuurlijk het onderwerp en wat er zich op de foto afspeelt, daarnaast en misschien nog belangrijker is het gevoel, de sfeer en de uitstraling van een foto. Heel subjectief maar wel intrigerend.
Naarmate de tijd verder loopt gaan foto’s ook een andere betekenis krijgen en is de combinatie van wat gebeurt er en wie zien we gebonden aan een tijdsbeeld. De mensen zien er anders gekleed uit, rijden in andere autos of gebouwen worden afgebroeken en een onherkenbaar beeld is ontstaan dan toen op de foto was vastgelegd.
Mijn laatste reis in Cambodja was in Januari 2022 en daarbij heb ik toen voornamelijk op film gefotografeerd. Het eindresultaat is samengesteld in een Blurb tijdschrift 36 exposures:
Michael Klinkhamer is een professionele fotograaf met meer dan 35 jaar ervaring in analoog /film en digitaal werk.
Van 2012-tot 2020 was hij vooral actief in Cambodja met cambodiaphototours
Sinds 2021 terug in Nederland en beschikbaar voor fotografie opdrachten en foto workshops en fotoreizen.
Olé!